Schadevergoeding wegens verboden privé-gebruik auto van de zaak?

Een werkgever vorderde schadevergoeding van een werknemer omdat die de auto van de zaak tijdens ziekte onrechtmatig had gebruikt. Het liep echter slecht af voor de werkgever, vooral omdat de arbeidsovereenkomst niet goed was opgesteld.



Wat was er aan de hand?

Een taxichauffeur had zich op 27 juni 2008 ziek gemeld. Op het moment van de ziekmelding had de taxichauffeur een auto en een tankpas van de werkgever in zijn bezit. In de arbeidsovereenkomst was bepaald dat de auto alleen voor zakelijk gebruik en woon-werkverkeer mocht worden gebruikt en was een boete gesteld op privé-gebruik. Tevens was bepaald dat verkeersboetes op de werknemer zouden worden verhaald.

Bij brief van 3 oktober 2008 wordt de werknemer gesommeerd om binnen drie dagen de auto in te leveren. Als hij dat doet blijkt uit de kilometerstand dat er sinds de dag van de ziekmelding 624 kilometer mee gereden is. Bovendien is met de tankpas op 8 juli 2008 voor € 69,77 getankt en moest de auto bij aflevering voor nog eens € 74,25 worden afgetankt. Tenslotte is op 23 september 2008 met de auto een snelheidsovertreding begaan waarvoor de werkgever een verkeersboete van € 32 heeft moeten betalen.

De werkgever vordert van de werknemer een bedrag van € 2.729,02 wegens huur van de auto, tanken met de tankpas en de verkeersboete. In hoger beroep vordert de werkgever bij het gerechtshof schadevergoeding (bestaande uit omzetverlies, begroot op een bedrag waarvoor de auto 60 dagen verhuurd had kunnen zijn), vermeerderd met de brandstofkosten en de verkeersboete.



Hoe kwam het gerechtshof tot zijn beslissing?

Het hof constateert allereerst dat in de arbeidsovereenkomst een boete is gesteld op het verboden privé-gebruik van de auto. De wet bepaalt dat dan de boete in de plaats komt van de schadevergoeding. De werkgever kan daardoor geen schadevergoeding meer vorderen. De wet bepaalt eveneens dat de boete pas verschuldigd wordt nadat de werkgever de werknemer in gebreke heeft gesteld. Dat is pas gebeurd bij brief van 3 oktober 2008, maar toen heeft de werknemer de auto binnen de gestelde termijn ingeleverd. De werkgever kan daardoor ook de boete niet vorderen. Dan resteren alleen nog de brandstofkosten en de verkeersboete. Tegen betaling daarvan had de werknemer zich niet verweerd en die moet de werknemer dan ook betalen.

Boetebepalingen in arbeidsovereenkomsten zijn onderhevig aan dezelfde wettelijke regels als boetebepalingen in andere arbeidsovereenkomsten en daarnaast nog aan enkele specifieke bepalingen uit het arbeidsrecht. Van de meeste regels uit het algemene overeenkomstenrecht kan echter in de overeenkomst worden afgeweken. Het feit dat dit in de arbeidsovereenkomst niet is gebeurd, doet de werkgever in dit geval de das om. De werkgever had kunnen bepalen dat het verbeuren van de boete niet in de weg staat aan de verplichting tot schadevergoeding (of in elk geval niet voor zover de schade hoger is dan de boete). En de werkgever had kunnen bepalen dat de boete verschuldigd wordt zonder dat voorafgaande ingebrekestelling vereist is. Een ingebrekestelling houdt in dat de werknemer nog een laatste maal gedurende een redelijke termijn in de gelegenheid gesteld wordt om de overtreden bepaling alsnog na te komen. Als niet bepaald is dat voor het verbeuren van de boete geen ingebrekestelling vereist is, gaat van de boete veel minder een aansporende werking uit. De werknemer kan dan immers zonder risico op het verbeuren van de boete met nakoming van de betreffende verplichting wachten tot hij in gebreke gesteld wordt. Daarom is het verstandig in een boetebepaling op te nemen dat ingebrekestelling niet vereist is voor het verbeuren van de boete.

Overigens volgt uit het algemene overeenkomstenrecht ook dat de rechter een boete kan matigen. Van deze wettelijke regel kan in de overeenkomst niet worden afgeweken.