Rapport Commissie Arbeidsparticipatie (Commissie Bakker)

Bronnen:

• Rapport Advies Commissie Arbeidsparticipatie 16 juni 2008 "Naar een toekomst die werkt”, www.naareentoekomstdiewerkt.nl
• Persbericht Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 27 juni 2008, nummer 08/070 (kabinetsreactie)
• Persbericht Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 29 augustus 2008, nummer 08/026 

 Op 16 juni 2008 heeft de Commissie Arbeidsparticipatie (Commissie Bakker) haar advies uitgebracht. De Commissie was door de regering ingesteld nadat bleek dat binnen de coalitiepartijen een onoverbrugbare verdeeldheid heerste over een voorstel van minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de herziening van het ontslagrecht. De Commissie had bewust een opdracht (advisering ten aanzien van maatregelen ter bevordering van de arbeidsparticipatie en verbetering van de werking van de arbeidsmarkt) gekregen die veel ruimer is dan de herziening van het ontslagrecht.

Over het ontslagrecht zegt de Commissie Bakker min of meer dat het niet relevant is omdat de krimpende beroepsbevolking leidt tot een nieuwe situatie waarin er meer werk is dan er mensen zijn. Als bedrijven toch nog personeel kwijt willen dan moeten ze volgens de Commissie een half jaar doorbetalen en helpen zoeken naar een andere baan. Als blijkt dat bedrijven daarbij goed hun best gedaan hebben ("Poortwachterstoets”) maar dat de werknemer toch nog geen andere baan heeft, kunnen werknemers in het voorstel van de Commissie worden ontslagen zonder ontslagvergunning. Wel blijft zowel een gang naar de rechter mogelijk, al tojdens de periode van zes maanden waarin ander werk wordt gezocht. De werknemer krijgt vervolgens in het voorstel van de Commissie gedurende zes maanden een WW-uitkering, waarvoor een sectorgewijze premie moet worden betaald. Daarna volgt een periode, waarvan de lengte nog niet vaststaat, waarin de gemeente de WW-uitkering betaalt. De WW-premie wordt gedifferentieerd waardoor werkgevers die goed presteren bij de begeleiding van werk naar werk minder WW-premie betalen.

De Commissie stelt een groot aantal maatregelen ter bevordering van de arbeidsparticipatie voor via drie met elkaar samenhangende sporen.

Het eerste spoor is gericht op het snel verhogen van de arbeidsparticipatie tot 80% (de kabinetsdoelstelling). Daartoe moet de re-integratie worden verbeterd door werkgevers middels loonkostensubsidies en no-riskpolis te stimuleren langdurig werklozen in dienst te nemen. Ook moeten deeltijdwerkers worden gestimuleerd tot uitbreiding van het aantal uren en doorwerken tot de AOW-leeftijd.

Het tweede spoor betreft voorstellen tot verbetering van het functioneren van de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld door vaste en flexibele werknemers een persoonsgebonden "werkbudget” te geven waarmee zij kunnen investeren in inzetbaarheid maar ook voor inkomensaanvulling zoals bij zorgverlof. De werkgever zou verplicht worden een financiële bijdrage voor dat werkbudget te doen. Op termijn zou die financiële bijdrage moeten oplopen naar een half maandsalaris per dienstjaar. Daardoor wordt ingezet op werkzekerheid in plaats van baanzekerheid.

Het derde spoor betreft de ouderen. De AOW-leeftijd moet volgens de Commissie Bakker vanaf 2016 met een maand per jaar stijgen tot tenminste 67 jaar.

In een reactie zegt het kabinet de analyse van de Commissie Bakker te delen. Het voorstel voor een persoonsgebonden werkbudget wordt overgenomen en voorstellen tot het vergroten van werkzekerheid (in plaats van baanzekerheid) zullen met de sociale partners worden besproken. Voor 2009 worden extra fiscale maatregelen aangekondigd om meer en langer doorwerken te stimuleren en verder korting op de sociale premies bij het in dienst nemen van oudere werklozen of het in dienst houden van werknemers tussen de 62 en 65 jaar alsmede een no-riskpolis (dat wil zeggen: geen loondoorbetaling tijdens ziekte) voor werkgevers die een werkloze werknemer van 55 jaar of ouder in dienst neemt. Ook worden loonkostensubsidies aangekondigd. Met betrekking tot de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd zegt het kabinet dat deze onvermijdelijk lijkt maar dat het kabinet er alles aan doet om dat te voorkomen, hetgeen alleen mogelijk is als meer mensen doorwerken tot 65 jaar en de sociale zekerheid betaalbaar blijft.

De reacties van de partijen in de Tweede Kamer bleken tijdens een debat op 2 juli 2008 ernstig verdeeld te zijn. 

Om een cultuuromslag te bereiken waarbij mensen 65 jaar niet meer zien als het definitieve eindpunt van hun werkzame leven heeft het kabinet inmiddels ingestemd met een wetsvoorstel waarbij mensen de AOW-uitkering met maximaal vijf jaar kunnen uitstellen in ruil voor een hogere AOW-uitkering. Dit wetsvoorstel is voor advies naar de Raad van State gestuurd. De tekst van het wetsvoorstel wordt pas openbaar na indiening bij de Tweede Kamer.