Beëindiging loonkostensubsidie ontbindende voorwaarde arbeidsovereenkomst?

Bij een onderneming die openbaar busvervoer uitvoert is sinds 1 juni 2000 voor onbepaalde tijd een medewerkster in dienst, die de functie van service- en informatiemedewerkster uitoefent. De werkneemster is in dienst getreden op basis van de Regeling in- en doorstroombanen voor langdurig werklozen, de zogenaamde ID-regeling. Deze regeling hield in dat werkgevers die een langdurig werkloze in dienst namen, van de overheid een subsidie ontvingen ter gedeeltelijke dekking van de loonkosten. Het vervoersbedrijf heeft in de arbeidsovereenkomst met de medewerkster een bepaling opgenomen, die inhoudt dat de arbeidsovereenkomst van rechtswege eindigt als de ID-regeling wordt gewijzigd of ingetrokken. Bij brief van 27 september 2004 deelt het vervoersbedrijf de medewerkster mede dat de arbeidsovereenkomst per 1 januari 2009 eindigt, omdat de overheid besloten had de ID-regeling per die datum te beëindigen. Per 24 juli 2008 vraagt het vervoersbedrijf een ontslagvergunning “voor zover vereist” voor de vijf (van oorspronkelijk ongeveer honderd) dan nog resterende werknemers die op basis van de ID-regeling in dienst waren. Tot deze vijf werknemers behoort de medewerkster in kwestie. Deze ontslagvergunning wordt echter geweigerd. Per 1 januari 2009 staakt het vervoersbedrijf de salarisbetaling met een beroep op de ontbindende voorwaarde. Op verzoek van het vervoersbedrijf ontbindt de kantonrechter vervolgens per 12 maart 2009 de arbeidsovereenkomst met toekenning van een ontslagvergoeding, voor zover

mocht blijken dat die arbeidsovereenkomst na

1 januari 2009 nog bestond.

Om het salaris van 1 januari 2009 tot 12 maart 2009 én de ontslagvergoeding te ontvangen, stelt de medewerkster een vordering bij de kantonrechter in. De kantonrechter moet daarbij oordelen over de rechtsgeldigheid van de ontbindende voorwaarde. De kantonrechter acht de ontbindende voorwaarde niet in strijd met het ontslagrecht en wijst de vordering van de medewerkster af. Die gaat echter in hoger beroep bij het gerechtshof. Het gerechtshof refereert aan een arrest van de Hoge Raad uit 1992, waarin de Hoge Raad heeft bepaald dat een ontbindende voorwaarde in een arbeidsovereenkomst niet per se in strijd met het ontslagrecht hoeft te zijn, maar dat van geval tot geval dient te worden beoordeeld of dat het geval is. In dat geval werd de ontbindende voorwaarde rechtsgeldig geacht, omdat de arbeidsovereenkomst na het vervullen van de ontbindende voorwaarde doelloos zou zijn. Het hof wijst ook nog op een arrest van de Hoge Raad uit 2002, waarin is bepaald dat een ontbindende voorwaarde in een arbeidsovereenkomst slechts bij uitzondering rechtsgeldig zal zijn. Het hof stelt vervolgens vast dat het vervullen van de ontbindende voorwaarde het verrichten van de overeengekomen werkzaamheden in het onderhavige geval niet onmogelijk of inhoudsloos maakt. Het wegvallen van een deel van de financiële dekking voor de loonkosten kan een reden vormen voor opzegging of ontbinding van de arbeidsovereenkomst, maar een ontbindende voorwaarde is in dit geval niet met het ontslagrecht te verenigen. De medewerkster zou daardoor de mogelijkheden missen om de ontslagreden door (toen nog) het CWI te laten toetsen en om een ontslagvergoeding te vragen. Het hof acht de ontbindende voorwaarde, en daarmee het ontslag per 1 januari 2009 nietig, en wijst de vorderingen van de werkneemster alsnog toe.

Een ontbindende voorwaarde is volgens de jurisprudentie van de Hoge Raad rechtsgeldig als de vervulling van die ontbindende voorwaarde de uitvoering van de arbeidsovereenkomst zinloos maakt en als de werkgever geen invloed heeft op het vervullen van de ontbindende voorwaarde. In dit geval was aan de eerste voorwaarde niet voldaan. Het vervullen van de werkzaamheden was door het beëindigen van de loonkostensubsidie wel duurder, maar niet onmogelijk geworden.