Geen ontslag op staande voet ondanks ongewenste intimiteiten

Ondanks dat bewezen werd geacht dat een werknemer zich schuldig had gemaakt aan ongewenste intimiteiten, waaronder het betasten van borsten en billen van collega’s, mocht de werkgever hem niet op staande voet ontslaan vanwege het feit dat de werkgever niet eerder was opgetreden tegen de knuffelcultuur die binnen de onderneming van de werkgever bestond.

De werknemer was als kok werkzaam bij de werkgever. Op een moment waarop al onderhandelingen gaande waren over de beëindiging van de arbeidsovereenkomst, stelt de werkgever de werknemer op non-actief wegens melding van ongewenste intimiteiten door diverse medewerksters. Een viertal medewerksters legt daarover schriftelijke verklaringen af. Als de kok daarop aan één van de medewerksters een berichtje stuurt met de mededeling dat zij “laag en achterbaks is” en dat “zijn kant ook nog komt” wordt hij in februari 2015 op staande voet ontslagen wegens seksuele intimidatie en/of bedreiging. Als de kok de nietigheid van dit ontslag op staande voet inroept, komt het tot een procedure bij de kantonrechter. Daarin moet de werkgever zijn beschuldigingen bewijzen. Na het horen van zeven getuigen oordeelt de kantonrechter dat de kok zich ongeoorloofde vrijmoedigheden heeft veroorloofd en dat de losse werksfeer bij de werkgever daarvoor geen rechtvaardiging vormt. Doordat het ging om jonge, onervaren medewerksters die zich bevonden in een kwetsbare positie die ondergeschikt was aan die van de kok, had de kok zich volgens de kantonrechter schuldig gemaakt aan misbruik van zijn machtspositie.
De kok laat het er niet bij zitten en gaat in hoger beroep. Bij het gerechtshof heeft hij meer succes. Het hof leidt uit de getuigenverklaringen af dat bij de werkgever sprake was van een zeer losse sfeer, waarbij fysiek contact in de vorm van omhelzen/knuffelen bij binnenkomst en een collegiale arm om de schouder gewoon was. Daarbij was sprake van een vrije, vertrouwelijke wijze van communicatie, waarbij het persoonlijke niet werd geschuwd. Deze werksfeer moet volgens het gerechtshof aan de werkgever kenbaar zijn geweest, maar deze heeft daar nooit een opmerking over gemaakt. Pas toen een nieuwe stagiaire te kennen gaf van de aanrakingen door de kok niet gediend te zijn, heeft de werkgever ingegrepen. Daarna zijn verklaringen aan andere medewerksters gevraagd. Seksueel getinte opmerkingen kunnen volgens het hof op de werkvloer niet worden getolereerd, ook niet als zij verpakt worden als geintje of compliment, en het betasten van de billen of borsten van een medewerkster is onder alle omstandigheden onacceptabel. Maar de werkgever had de kok moeten wijzen op zijn verantwoordelijke positie en hem de kans moeten geven om zijn leven te beteren. Bedreiging en intimidatie was volgens het hof niet bewezen. Ontslag op staande voet is een laatste redmiddel en ging volgens het hof in dit geval te ver.

Het gerechtshof rekent het de werkgever aan dat binnen het bedrijf een “knuffelcultuur” was ontstaan waarbij fysiek contact en seksueel getinte opmerkingen als normaal werden ervaren. Ondanks dat de kok best het nodige te verwijten viel, valt er wat voor te zeggen dat ontslag op staande voet een te ver gaande maatregel is, als de werkgever daarbij zelf niet eerder heeft ingegrepen. Werkgevers kunnen problemen zoals het onderhavige voorkomen door te zorgen voor duidelijke regels op dit punt, die zij dan ook dienen te handhaven en waarbij zij dan zelf natuurlijk ook het goede voorbeeld dienen te geven. Op deze casus was het nieuwe ontslagrecht nog niet van toepassing, maar sinds de invoering van de Wet werk en zekerheid is schriftelijke vastlegging en bekendmaking van deze regels dan ook nog een vereiste.
Overigens werden de feiten van deze zaak wel ernstig gekleurd door een aantal omstandigheden. Zo wilde de werkgever al van de werknemer afscheid nemen en zou de kok na ongeveer een half jaar toch met pensioen gaan. Ook bleek uit de getuigenverklaringen dat het initiatief voor het geknuffel doorgaans van de medewerksters zelf uit ging, dat geen van de getuigen melding had gemaakt van dwang of geweld, dat geen van de medewerksters er melding van had gemaakt dat zij de kok tevergeefs had aangesproken op zijn gedrag en dat zij de kok nog een warm hart toedroegen en hem beschouwden als een vertrouwenspersoon.