Malus en premiedifferentiatie als gevolg van één en dezelfde arbeidsongeschikte werknemer

In de eerste helft van 1993 wordt aan een werknemer een WAO-uitkering toegekend. Op grond daarvan betaalt de werkgever aan de toenmalige bedrijfsvereniging een malus als bedoeld in artikel 59i (oud) van de AAW. Tegen de beslissing tot oplegging van de malus maakt de werkgever geen bezwaar, zodat de beschikking onherroepelijk wordt. De werkgever profiteert dus niet van de latere jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep, die geleid heeft tot afschaffing van de malus per 1 juli 1995. Voor de betreffende werkgever wordt vervolgens over het jaar 1998 een verhoogde gedifferentieerde WAO-premie vastgesteld, waarbij de verhoging uitsluitend is gebaseerd op de in 1993 aan de eerder bedoelde werknemer betaalde WAO-uitkering. De werkgever maakt daartegen bezwaar en stelt dat aldus sprake is van schending van het ne bis in idem beginsel: niemand mag twee maal worden gestraft voor hetzelfde feit. De rechtbank te&Mac226; ’s-Hertogenbosch verwerpt dit verweer. Weliswaar is bij de premieheffing in het kader van de sociale verzekeringswetten artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens van toepassing, maar dat geeft geen grond voor toepassing van het in artikel 68 van het Wetboek van Strafrecht vastgelegde ne bis in idem beginsel. De werkgever had verder gesteld dat de vaststelling van de gedifferentieerde premie in strijd is met het in artikel 3:4 van de Algemene Wet Bestuursrecht vastgelegde evenredigheidsbeginsel (volgens welke de nadelige gevolgen van een besluit niet onevenredig mogen zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen), nu ter zake van de WAO-uitkering al een malus was betaald. De rechtbank oordeelt echter dat het feit dat ter zake ook al een malus was betaald niet kan worden gezien als een gevolg van het besluit tot vaststelling van de hoogte van de gedifferentieerde WAO-premie. De rechtbank sluit af met te constateren dat de dwingendrechtelijke bepalingen van de wet het Landelijk Instituut Sociale Verzekeringen (Lisv) niet de mogelijkheid gaven van de wet af te wijken.

De categorie werknemers waarbij samenloop van malus en premiedifferentiatie kan optreden is beperkt. De malus is opgelegd voor werknemers met een eerste dag van arbeidsongeschiktheid tot 1 juli 1993. De premiedifferentiatie van 1998 houdt nog juist rekening met de in 1993 betaalde WAO-uitkeringen. Die van 1999 al niet meer. Niettemin is het voor de betreffende kleine groep werkgevers wel bijzonder sneu en onrechtvaardig dat één arbeidsongeschikte werknemer twee maal tot financiële gevolgen leidt, te meer daar het doel van die financiële gevolgen bij beide regelingen gelijk was. Misschien kan de werkgever in kwestie nog zijn hoop vestigen op de wetgever. Het Lisv heeft namelijk verzocht om wettelijke maatregelen om de samenloop van malus en premiedifferentiatie te voorkomen.